Policja Dąbrowa Górnicza: Ogólnopolski Dzień Seniora

Z uwagi na wiele czynników związanych czy to ze skalą bieżących zagrożeń, czy nawet samą dynamiką struktury naszego społeczeństwa bezpieczeństwo seniorów jest tematem poruszanym coraz częściej. Problematyka ta wymaga ciągłego monitorowania i zaangażowania, z uwagi na pojawianie się co raz to nowych zagrożeń.

Jednym z takich zagrożeń, które niestety rozwija się bardzo dynamicznie, jest szerokie spektrum różnych oszustw dotykających właśnie seniorów. Funkcjonujące od wielu lat metody na tzw. "wnuczka” czy „ policjanta” ulegają ciągłym modyfikacjom, i jak wskazują statystyki, stanowią istotny problem nie tylko dla seniorów, ale i ich rodzin.

Innym bardzo ważnym tematem jest bezpieczeństwo seniorów jako użytkowników naszych dróg. Osoby starsze często niestety uczestniczą w różnych niebezpiecznych zdarzeniach drogowych, jako kierowcy pojazdów czy też piesi.

Ponadto należy zwrócić uwagę, mówiąc o bezpieczeństwie seniorów, na rozmaite niekorzystne dla nich oferty produktów i usług, na które decydują się pod wpływem chwili, technik manipulacji stosowanych przez handlowców czy braku wymaganej wiedzy.

Bezpieczeństwo seniorów to temat obejmujący także wiele innych zagadnień dotyczących bezpiecznego funkcjonowania seniorów w codziennym życiu.

BEZPIECZEŃSTWO W MIEJSCU ZAMIESZKANIA

Przebywając w domu czy mieszkaniu nigdy nie możesz przyjmować założenia, że jesteś w nim w pełni bezpieczny. Pamiętaj, że niektórzy przestępcy działają w ciągu dnia i do realizacji swoich zamiarów potrzebują domowników w ich miejscu zamieszkania. Podstawą ich działania jest podanie fałszywego celu przybycia, czy też podszywanie się za przedstawicieli różnorakich instytucji, urzędów lub firm, administracji czy nawet za krewnych lub osoby z nimi związane. Po uśpieniu czujności czy wykorzystaniu nieuwagi domownika wyłudzają od niego pieniądze albo dokonują kradzieży cennych przedmiotów, dokumentów czy oszczędności.

W celu ustrzeżenia się przed podanymi sytuacjami zachowaj szczególną ostrożność i pamiętaj o przestrzeganiu poniższych zaleceń:

• drzwi wejściowe zawsze zamykaj na zamki, po zmroku warto zasłaniać zasłony w oknach – strzec swojej prywatności, teren przy domu powinien być oświetlony, a krzewy i drzewa odpowiednio przycięte tak, aby nie ograniczały widoczności;
• nie otwieraj drzwi bez upewnienia się kto i po co przyszedł – najlepiej sprawdź przez wizjer i zapytaj o to przez zamknięte drzwi. Osobę podającą się za przedstawiciela administracji osiedla, elektrowni, gazowni czy jakiegokolwiek urzędu zawsze możesz sprawdzić prosząc o okazanie legitymacji służbowej, a jeżeli masz wątpliwości co do jej autentyczności, możesz telefonicznie (bez otwierania drzwi) sprawdzić w danej instytucji czy była ona do Ciebie skierowana;
• jeśli musisz kogoś wpuścić, to nigdy nie zostawiaj tej osoby samej ani na chwilę, najlepiej, żeby wtedy w domu był jeszcze obecny ktoś z rodziny, znajomy czy sąsiad;
• w ganku, przedpokoju czy innym miejscu, gdzie zazwyczaj witasz obce osoby nie pozostawiaj rzeczy cennych takich jak: torebka, portfel, kluczyki do samochodu, klucze do mieszkania, saszetka z dokumentami;

• przechowując w domu oszczędności czy inne cenne przedmioty schowaj je w miejscu znanym tylko Tobie, niestandardowym;
• z uwagi na różne nieprzewidziane sytuacje, jakie mogą wydarzyć się w nocy, w pobliżu łóżka trzymaj niezbędne leki, latarkę i telefon komórkowy.

Oprócz przestrzegania powyższych zasad bardzo ważną rolę odgrywają dobre relacje międzysąsiedzkie. Dlatego nie irytuj się, kiedy sąsiad otwiera drzwi i sprawdza co się dzieje na korytarzu. Sam też zainteresuj się obcymi osobami znajdującymi się na klatce schodowej czy w pobliżu Twojej posesji, zapytaj je kogo szukają i „w czym można im pomóc”. Otoczenie wrażliwe na obecność osób obcych utrudnia działanie przestępcom.

BEZPIECZNY KONSUMENT

Seniorzy jako grupa konsumentów, która z uwagi na swoją ufność, a czasami także problemy z oceną wartości danej oferty, narażona jest dzisiaj na nieuczciwe działania niektórych handlowców czy usługodawców. Wielu miało do czynienia ze sprzedażą bezpośrednią, której istotą jest osobisty kontakt sprzedawcy z potencjalnym klientem, poza stałymi punktami sprzedaży detalicznej, w naszym domu, na ulicy lub podczas prezentacji organizowanej w miejscach wybranych przez sprzedającego.

Więc jeśli ktoś przyszedł do Twojego domu z jakąś ofertą lub zostałeś zaproszony na prezentację czy pokaz, postępuj zgodnie z następującymi wskazówkami, aby ograniczyć do minimum ryzyko stania się ofiarą „naciągacza” czy nawet oszusta:

• jeśli wizyta była wcześniej zapowiedziana lub korzystasz z zaproszenia do udziału w prezentacji czy pokazie przygotuj się do tego - notatnik czy zeszyt i długopis mogą być bardzo pomocne przy analizie proponowanej oferty, dobrym rozwiązaniem jest zapisywanie przekazywanych przez handlowca informacji dotyczących ceny, dodatkowych usług wpisanych do umowy, okresu jej obowiązywania, opłat czy warunków jej rozwiązania;
• poproś handlowca o dokument zawierający jego dane oraz o dane firmy, którą reprezentuje, odnotuj te informacje - uczciwy handlowiec nie odmówi Ci ich podania;
• nie podpisuj żadnych dokumentów bez dokładnego zapoznania się z ich treścią, w razie wątpliwości nie bój się zadawać pytań dotyczących w szczególności niezrozumiałych zapisów, licznych odnośników czy tych części umowy, które napisane zostały „małym drukiem”;
• nie postępuj pochopnie, pośpiech jest złym doradcą, nie ulegaj pokusie prezentów i promocji, daj sobie czas na przeanalizowanie oferty i przedyskutowanie jej z kimś zaufanym, poproś wnuki lub dzieci o sprawdzenie w Internecie cen podobnych produktów, opinii o produkcie i firmie go oferującej, porównaj zapisy umowy z informacjami przekazywanymi przez handlowca, które wcześniej zapisałeś;
• nieuczciwy handlowiec będzie na Tobie wywierał presję abyś jak najszybciej podpisał umowę argumentując to w różny sposób, np.: wyjątkową i ograniczoną czasowo okazją, zmianą przepisów, planowanym wzrostem cen, ryzykiem wstrzymania dostaw energii czy gazu, a także aktualizacją umowy ze względu na zmiany taryf czy nazwę sprzedawcy;
• jeśli zdecydujesz się na ofertę i podpiszesz umowę jeden jej egzemplarz zawierający: datę jej zawarcia, cenę, okres obowiązywania, podpisy obu stron, pełną nazwę firmy z adresem siedziby oraz wzór odstąpienia od umowy  handlowiec powinien Ci przekazać;
• w przypadku pojawienia się problemów po podpisaniu umowy skorzystaj z pomocy Powiatowego Rzecznika Praw Konsumenta lub Punktów Nieodpłatnej Pomocy Prawnej – pamiętaj, że liczy się czas i im szybciej podejmiemy działania tym lepiej dla nas. Poproś osoby nam bliskie: dzieci, wnuki czy znajomych o pomoc w wybrnięciu z zaistniałej sytuacji.

Jeżeli umowę zawarłeś poza lokalem przedsiębiorstwa np.:

• osobiście w domu czy na prezentacji,
• w trakcie telefonicznej rozmowy z konsultantem,
• elektronicznie poprzez e-mail lub formularz na stronie internetowej,
• korespondencyjnie przy wykorzystaniu tradycyjnego listu,

to:

• masz 14 dni na odstąpienie od umowy bez podania przyczyny i bez ponoszenia żadnych kosztów z tego tytułu,
• oświadczenie o odstąpieniu od umowy zawierające datę jej zawarcia i dane sprzedawcy najlepiej przesłać listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem – nie ma znaczenia, że sprzedawca otrzyma je już po terminie,
• musisz odesłać towar, a firma, z którą podpisałeś umowę nie ma prawa utrudniać Ci tej decyzji (rozpakowanie towaru nie pozbawia Cię prawa do odstąpienia od umowy),
• w przypadku finansowania zakupu przez kredyt bankowy, nie zapomnij przekazać informacji o rezygnacji z umowy do banku udzielającego Ci kredytu.

Jeśli nie zostałeś poinformowany przez sprzedawcę o prawie do odstąpienia od umowy, możesz korzystać z tego uprawnienia w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Jeśli jednak w tym okresie sprzedający przekaże Ci taką informację, to termin ten upływa po 14 dniach od momentu jej otrzymania.

PAMIĘTAJ, ŻE NIE MA NICZEGO ZA DARMO I NIE MA CUDOWNYCH OKAZJI!

BEZPIECZNIE W KONTAKTACH TELEFONICZNYCH

Oszustwa na "wnuczka" czy "policjanta"

Musisz zdawać sobie sprawę z faktu, iż seniorzy pozostają w zainteresowaniu różnego rodzaju środowisk przestępczych próbujących wyłudzić od nich pieniądze. W związku z powyższym należy bardzo ostrożnie postępować w trakcie rozmów telefonicznych i unikać udzielania informacji, w szczególności dotyczących danych personalnych, numerów dokumentów, kont bankowych i haseł do nich, numerów kart płatniczych czy kodów PIN, czym zajmują się domownicy i kiedy przebywają w domu, a kiedy są poza nim itd. Przestępcy często posługują się różnymi „legendami” i metodami mającymi uwiarygodnić ich, jako członków rodziny potrzebujących pomocy, czy wykorzystując zaufanie seniora do różnego rodzaju instytucji publicznych, stosują metody na tzw. „policjanta”, „pracownika ZUS”, „funkcjonariusza CBŚP/CBA” czy też „księdza”. Oszuści korzystają z książek telefonicznych wybierają osoby o imionach częściej występujących u osób starszych. Następnie dzwonią na wybrane numery telefonów, a rozmowa prowadzona jest w taki sposób, aby oszukiwana osoba uwierzyła, że rozmawia w sprawie kogoś bliskiego albo nawet bezpośrednio z kimś ze swojej rodziny i sama wymieniła jego imię oraz inne dane, pozwalające przestępcom dalej wiarygodnie nią pokierować.

Jak działają „naciągacze”?

Kto może próbować Cię oszukać?

• może to być osoba, która dzwoniąc do Ciebie i podając się za kogoś Ci bliskiego, prosi o wsparcie finansowe lub pożyczkę w związku z jakimś nagłym i nieprzewidzianym zdarzeniem;
• może to też być osoba, która dzwoniąc do Ciebie mówi, że jest policjantem, prokuratorem czy też funkcjonariuszem CBŚP i prosi o pomoc w realizacji tajnej akcji wymierzonej w grupę oszustów;
• może to być także osoba, która dzwoniąc lub odwiedzając Cię w domu podaje się za pracownika ZUS i proponuje ponowne przeliczenie wysokości emerytury lub inne świadczenie;
• może to być wreszcie osoba, która odwiedzając Cię w domu przedstawia się jako pracownik opieki społecznej, gazowni, zakładu energetycznego albo innej instytucji, bądź też osoba, która chce Ci coś sprzedać lub prosi tylko o szklankę wody;

To może być próba oszustwa!

Pamiętaj!

• każdą telefoniczną prośbę o pilne wsparcie finansowe potwierdzaj i przedyskutuj z innym członkiem swojej rodziny lub bliskimi znajomymi;
• prawdziwi prokuratorzy, policjanci czy inni funkcjonariusze nigdy nie informują telefonicznie o prowadzonych działaniach i nie proszą o przekazanie pieniędzy;
• pracownicy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie odwiedzają swoich klientów w domach, w celu informowania ich o przysługujących im świadczeniach czy usługach. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zadzwoń do Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS pod numer telefonu: 22 560 16 00;

Gdy zaistnieje taka sytuacja powiadom Policję dzwoniąc pod numer alarmowy 997 lub 112!

BEZPIECZEŃSTWO W SKLEPIE, NA ULICY I W PODRÓŻY

Poruszając się po ulicy, będąc na zakupach czy korzystając z komunikacji publicznej musisz mieć świadomość, że możesz być narażony na różnego rodzaju przestępstwa, gdzie sprawca chcąc zabrać Ci rzeczy cenne takie jak portfel, telefon, dokumenty, biżuterię czy bagaż wykorzysta Twoją nieostrożność lub nieuwagę - tak najczęściej działają kieszonkowcy i złodzieje bagażu. Sprawca może też dokonać napadu, chcąc odebrać Ci te rzeczy siłą.

W celu ograniczenia ryzyka stania się ofiarą tego rodzaju zdarzeń przestrzegaj poniższych zaleceń:

• strzeż swojej prywatności i unikaj okazywania zamożności - osoby w otoczeniu nie muszą wiedzieć ile pieniędzy masz w domu czy na koncie, ile pieniędzy zabierasz na zakupy, a także, co cennego nosisz ze sobą
• unikaj noszenia przy sobie dużej ilości gotówki - ważne transakcje załatwiaj przez bank. Nosząc dużo pieniędzy dbaj, aby nikt o tym nie wiedział, w takiej sytuacji zawsze warto rozważyć skorzystanie z ochrony kogoś zaufanego, z rodziny czy znajomego. Pieniędzy nie należy trzymać w jednym miejscu, lepiej jest pochować je w różnych częściach ubrania tak, aby w razie ewentualnej kradzieży nie stracić wszystkiego;
• rzeczy najcenniejsze oraz dokumenty noś przy sobie w wewnętrznych kieszeniach ubrania, nie zaś w torebce czy saszetce - przy próbie ich wyrwania łatwiej będzie Ci je oddać sprawcy, unikając w ten sposób fizycznego starcia. Jeśli cenne przedmioty schowasz głęboko, w wewnętrznych częściach ubrania, trudniej będzie ukraść je kieszonkowcom;
• poruszając się po zmroku wybieraj ruchliwe i dobrze oświetlone drogi, omijaj ciemnych zaułków, przejść podziemnych czy nieoświetlonych parków, rozważ możliwość skorzystania z taksówki. Po zmroku warto też nosić ze sobą latarkę;
• widząc zbliżającą się grupę ludzi, których zachowanie lub wygląd wzbudza Twój niepokój np. osoby agresywne, nietrzeźwe czy bardzo głośne, przejdź na drugą stronę ulicy;
• bądź ostrożny przy zawieraniu na ulicy przypadkowych znajomości i nie zgadzaj się na propozycje odprowadzenia czy podwiezienia samochodem przez tak poznane osoby;
• płacąc za zakupy nie pokazuj całej zawartości swojego portfela, płacąc kartą płatniczą pamiętaj o dyskretnym wprowadzaniu kodu PIN tak, aby inni nie mogli go zauważyć. Pamiętaj też, aby razem z kartą płatniczą nie trzymać w portfelu czy w etui kodu PIN zapisanego np. na kartce papieru. Równie dyskretnie chowaj portmonetkę, portfel czy kartę płatniczą. Robiąc to ostentacyjnie wskazujesz kieszonkowcom miejsce ich przechowywania;
• jeśli korzystasz ze zbliżeniowych kart płatniczych warto zaopatrzyć się w ochronne etui, które zabezpieczy Cię przed sczytaniem z niej danych przez osoby postronne;
• w przypadku zagubienia lub kradzieży karty płatniczej jak najszybciej należy ją zastrzec dzwoniąc na infolinię banku, jeśli nie znasz tego numeru telefonu, możesz skorzystać ze specjalnej infolinii Zintegrowanego Systemu Zastrzegania Kart Płatniczych, telefon: 828 828 828 – dostępnego 24 godzinny na dobę, 7 dni w tygodniu, z każdego miejsca na świecie;
• bądź szczególnie czujny podczas wsiadania i wysiadania ze środków komunikacji, są to momenty najczęściej wykorzystywane przez kieszonkowców;
• podróżując komunikacją miejską czy robiąc zakupy pamiętaj, aby nie stracić z oczu swoich rzeczy osobistych i bagażu, miej je zawsze przy sobie;
• podróżując własnym samochodem najlepiej jest zablokować zamki drzwi, a gdy nie chcesz tego robić lub nie masz centralnego zamka pamiętaj o umieszczeniu wartościowych rzeczy takich jak torebka, neseser czy plecak w schowku lub zamykanym bagażniku;
• unikaj zabierania przypadkowych osób i nie zatrzymuj się w miejscach nieoświetlonych czy pustkowiach;
• pamiętaj, aby po zaparkowaniu swojego samochodu usunąć z jego kabiny widoczne przedmioty, które są lub mogą sprawiać wrażenie wartościowych;
• parkując samochód na posesji czy w garażu nie pozostawiaj kluczyków w jego stacyjce, kiedy wychodzisz otworzyć bramę wjazdową;

ZAKUPY W INTERNECIE

Coraz więcej osób wybiera drogę internetową jako sposób dokonywania zakupów. Dostępność e-sklepów i aukcji na popularnych portalach z roku na rok wzrasta. Skracając czas poświęcany na wędrówki po tradycyjnych sklepach w poszukiwaniach potrzebnych nam rzeczy, korzystamy z prostszych metod zakupu. Niestety niejednokrotnie stajemy się wtedy łatwym celem dla cyberprzestępców. Dlatego zamawiając i otrzymując wybrany przedmiot zwróć uwagę na:

• cenę produktu – gdy jest zbyt niska może to sugerować towar niepełnowartościowy czy nawet podrobiony;​
• przed zakupem zorientuj się kim jest osoba sprzedająca - mając pozytywne opinie zakup będzie pewniejszy;
• sprawdzaj od kiedy konto sprzedawcy widnieje w serwisie i ilu użytkowników korzystało z jego usług;
• za każdym razem czytaj regulamin sklepu i opis aukcji serwisu z którego korzystasz;
• domagaj się potwierdzenia nadania przesyłki, nie wpłacaj pieniędzy przed potwierdzeniem wygranej licytacji;
• nie kasuj korespondencji ze sprzedającym – w przypadku oszustwa jest ona dowodem potwierdzającym zakup.

BEZPIECZEŃSTWO W RUCHU DROGOWYM

Pieszy

Do większości wypadków, w których poszkodowanymi są piesi dochodzi tak z winy nich samych, jak i innych użytkowników dróg. Pieszy jest tzw. niechronionym uczestnikiem ruchu drogowego, ponieważ w trakcie zderzenia z pojazdem nic go nie chroni. Statystyki pokazują, że najbardziej niebezpieczną dla pieszych porą dnia jest wieczór, natomiast porą roku – jesień. Aby bezpiecznie poruszać się pieszo po drogach czy ulicach pamiętaj o tym, że:

• zanim wejdziesz na ulicę zatrzymaj się i sprawdź czy coś nie nadjeżdża patrząc w lewo, prawo i jeszcze raz w lewo;
• możesz zasygnalizować chęć wejścia na przejście dla pieszych podniesieniem ręki, zanim zrobisz krok do przodu oceń czy kierujący nadjeżdżającym pojazdem zwalnia i ma zamiar się zatrzymać;
• nie wchodź na jezdnię zza dużych obiektów czy pojazdów;
• przechodząc przez jezdnię nie patrz w telefon i nie prowadź telefonicznych rozmów – rozglądaj się;
• jeśli zaczęło pulsować zielone światło nie wchodź już na przejście dla pieszych;
• to, że Ty widzisz nadjeżdżający pojazd nie oznacza, że jego kierujący widzi Ciebie;
• poruszając się po jezdni zawsze należy iść lewą stroną i pamiętaj o elementach odblaskowych – jest to obowiązek w przypadku pieszych poruszających się drogą bez chodnika po zmroku, na obszarze niezabudowanym;

Rowerzysta

Wśród rowerzystów, którzy są w Polsce sprawcami wypadków drogowych najwięcej zdarzeń powodują osoby powyżej 60 roku życia. Najczęstszymi przyczynami wypadków są: „przejeżdżanie" po przejściach dla pieszych, jazda niewłaściwą częścią drogi i niesygnalizowanie wykonywanych manewrów, prowadzenie rozmów przez telefon czy niewłaściwe wyposażenie roweru.

Obowiązkowym wyposażeniem roweru jest: co najmniej jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej z przodu, co najmniej jedno światło odblaskowe barwy czerwonej o kształcie innym niż trójkąt i co najmniej jedno światło pozycyjne barwy czerwonej z tyłu, co najmniej jeden skutecznie działający hamulec oraz dzwonek lub inny sygnał ostrzegawczy o nieprzeraźliwym dźwięku.

Ponadto, jeśli tam gdzie jeździsz rowerem są drogi dla rowerów masz obowiązek z nich korzystać. Jeżeli takiej drogi nie ma możesz jechać po chodniku, ale tylko wtedy kiedy: masz pod opieką osobę kierującą rowerem w wieku do lat 10, szerokość chodnika wzdłuż drogi, gdzie dozwolony jest ruch pojazdów z prędkością przekraczającą 50 km/h, przekracza 2 m i nie ma drogi dla rowerów czy wydzielonego psa dla rowerów oraz warunki pogodowe zagrażają bezpieczeństwu rowerzysty na jezdni.

W sytuacji, kiedy przejeżdżasz przez chodnik lub drogę dla pieszych jesteś obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszym.

Senior kierowca

Wielu seniorów posiada i stale korzysta z uprawnienia do kierowania samochodami. Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na kilka aspektów związanych z procesem jakim jest starzenie się człowieka, które mogą wpływać na bezpieczeństwo innych użytkowników dróg. W miarę upływu lat człowiek zmuszony jest niejednokrotnie do zażywania coraz większej ilości leków, pogarsza się jego słuch i wzrok. Czas reakcji i sprawność ruchowa z upływem lat także maleje. Ważnym jest, aby zdawać sobie sprawę z tych ograniczeń i zwracać uwagę na następujące kwestie:

• jazda w nocy powinna być ostatecznością, a jeśli już zajdzie taka potrzeba i jest taka możliwość to należy wybierać dobrze oświetlone drogi i o mniejszym natężeniu ruchu;
• dbaj o czystość szyb w swoim samochodzie, w szczególności przedniej;
• unikaj odblasku reflektorów pojazdów nadjeżdżających
• z naprzeciwka kierując wzrok bardziej na prawą stronę jezdni.
• po wyjściu w słoneczny dzień z zacienionego miejsca odczekaj parę minut zanim ruszysz samochodem w drogę, używaj okularów przeciwsłonecznych przeznaczonych dla kierowców;
• systematycznie badaj wzrok;
• staraj się zaparkować swój samochód tak, aby można było nim wyjechać z parkingu przodem;
• szczególnie uważaj dojeżdżając do skrzyżowań czy przejść dla pieszych, najlepiej trochę zwolnij;
• pamiętaj o zachowaniu bezpiecznej odległości od pojazdu jadącego przed Tobą;
• dostosowuj prędkość do warunków jakie panują na drodze;

Zażywając leki pamiętaj, że niektóre z nich nie są bez znaczenia dla Twoich zdolności prowadzenia pojazdu. Każdy lek posiada ulotkę, na której zawarto informację dotyczącą wpływu jego zażywania na kierujących pojazdami – koniecznie należy się z nią zaznajomić. Niektóre leki mogą powodować ospałość, rozkojarzenie, zawroty głowy, problemy z pamięcią, trudności z utrzymaniem prostego kierunku jazdy, zamglone widzenie czy zaburzenia równowagi.

(Centrum Profilaktyki Społecznej Wydziału Prewencji KWP w Katowicach)