UM Dąbrowa Górnicza: Wędrówka po dziejach przemysłu Strzemieszyc

Na mapie miasta pojawiły się nowe miejsca, których nie powinni ominąć miłośnicy historii i przemysłowej tradycji regionu. Ścieżka dydaktyczna „Szlak Kruszcowy” przybliża dzieje pisane przez górnictwo srebra, cynku i ołowiu.

Przejeżdżając przez Strzemieszyce Duże i Małe, trudno nie odnieść wrażenia, że mijamy nieciekawe, trochę zaniedbane i zapomniane dzielnice Dąbrowy Górniczej. Jednak zgłębiając archiwa, odnajdujemy dowody dawnej świetności przemysłowej Strzemieszyc, a okoliczne wzgórza wciąż kryją pozostałości intensywnych robót górniczych.

Górnicze dzieje tego miejsca sięgają wczesnego średniowiecza, kiedy na okolicznych wzgórzach gwarkowie pozyskiwali kruszce ołowiu i srebra, o czym świadczą wykopaliska archeologiczne, między innymi w pobliskim Łośniu i w Strzemieszycach. Jednak największy rozwój górnictwa przypada na XIX w., co związane było z dynamicznie rozwijającym się przemysłem cynkowym. Na dwóch pobliskich wzgórzach założono kopalnię Anna i na Kawiej Górze, które wydobywały galmany, utlenione rudy cynku. Rozwój górnictwa galmanu zmienił życie mieszkańców Strzemieszyc, którzy zasilali załogi kopalń lub wykonywali prace usługowe na rzecz górnictwa. Napływali także osadnicy, dla których budowano kolonie górnicze, a zapotrzebowanie na materiały budowlane zapoczątkowało wydobycie wapieni i wypalanie wapna oraz produkcję cegły. Na rozwój Strzemieszyc wpłynęły także inwestycje kolejowe. To tutaj krzyżowały się dwie najważniejsze w ówczesnym Królestwie Polskim linie kolejowe: Warszawsko-Wiedeńska oraz Iwangorodzko-Dąbrowska.

Ścieżka dydaktyczna „Szlak Kruszcowy” przebiegająca na odcinku 7,2 km ma za zadanie upowszechniać wiedzę oraz dokumentować trochę zapomniane miejsca związane z historią przemysłu w Strzemieszycach. Służą temu między innymi rozmieszczone przy ścieżce tablice informacyjne oraz internetowa strona Srebrne Zagłębie. Muzeum Miejskie „Sztygarka” odpowiedzialne jest za wytyczenie Szlaku oraz jego stronę merytoryczną, jednak w przedsięwzięcie to zaangażowanych jest również wiele osób z różnych instytucji: Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej, Stowarzyszenia Samorządne Strzemieszyce, Nadleśnictwa Siewierz, Oddziału PTTK w Dąbrowie Górniczej oraz Śląskiej Organizacji Turystycznej.

Zbigniew Mirkowski