W czwartek rano w Gołonogu i Strzemieszycach rozpoczęły się wyburzenia dwóch obelisków upamiętniających żołnierzy Armii Czerwonej, którzy w styczniu 1945 roku polegli w walkach z Niemcami.
Nakaz usunięcia pomników wydał miastu wojewoda śląski na mocy ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego.
– Nie negowaliśmy idei usunięcia pomników, podnosiliśmy jednak wątpliwości natury formalno-prawnej. Dotychczasowa obecność tych pomników w przestrzeni publicznej była efektem wciąż obowiązujących umów międzynarodowych regulujących istnienie miejsc pamięci. W naszej ocenie ingerencja w nie to zaangażowanie w politykę zagraniczną, która jest kompetencją rządu, a nie samorządu i tę wątpliwość wskazywaliśmy w korespondencji z wojewodą – mówi Bartosz Matylewicz, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej.
Wątpliwości miasta rozwiał Piotr Gliński, wicepremier i minister kultury i dziedzictwa narodowego, który 16 marca 2022 roku uznał, że kwestia wykonania zobowiązań wynikających z „traktatu o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy” jest sprawą rządu, a zakres tych zobowiązań został doprecyzowany w tzw. ustawie dekomunizacyjnej.
– W świetle powyższej decyzji wicepremiera niezwłocznie wybraliśmy firmę, której zleciliśmy rozbiórkę pomników w Gołonogu i Strzemieszycach – dodaje Bartosz Matylewicz.
W Gołonogu uczcimy ofiary totalitaryzmów
W czwartek rano teren wokół obu pomników został ogrodzony i rozpoczęły się prace wyburzeniowe.
– Miejsce po gołonoskim obelisku zaaranżujemy na miejsce pamięci o ofiarach totalitaryzmów – zapowiada Arkadiusz Rybak, dyrektor Muzeum Miejskiego Sztygarska.
Pomnik w Gołonogu upamiętniał ponad 140 żołnierzy Armii Czerwonej z oddziałów 4 Korpusu Pancernego Gwardii i 59 Armii 1 Frontu Ukraińskiego poległych w styczniu 1945 roku w walkach z Niemcami o wyzwolenie Dąbrowy Górniczej i Gołonoga. Do 1953 roku w tym miejscu istniała mogiła,. Wtedy szczątki zostały przeniesione do kwatery wojennej na cmentarzu komunalnym w Bytomiu.
Teren w pobliżu bazyliki w Strzemieszycach, gdzie stał drugi z pomników, zostanie uporządkowany i stanie się częścią istniejącego skweru.
