Powierzchnia zasiewów rzepaku ozimego w sezonie wegetacyjnym 2022/2023 wynosiła około 1 mln hektarów. Czyni go to jedną z chętniej uprawianych roślin w Polsce. Większy areał ma tylko pszenica ozima, kukurydza i pszenżyto ozime. Rzepak ozimy jest rośliną wymagającą, zwłaszcza pod kątem ilości wykonywanych zabiegów środkami ochrony roślin. Żadna z upraw polowych nie jest poddawana tak dużej presji ze strony agrofagów, jak rzepak. Dlatego też niezbędne jest przeprowadzenie w nim kilku zabiegów insektycydowych i fungicydowych. Jednym z ważniejszych czynników zależnym od Rolnika, A kształtującym poziom plonowania obok agrotechniki, jest dobór odmian. W ofercie firmy Osadkowski dostępne są nasiona rzepaku ozimego odmian hybrydowych i populacyjnych.
Czym są odmiany hybrydowe?
Odmiany hybrydowe zwane również mieszańcowym, a w nazwie handlowej oznaczane symbolem F1, powstały w wyniku heterozji mieszańców. Jest to zjawisko polegające na tym, że mieszaniec powstały ze skrzyżowania komponentów rodzicielskich ma bardziej wartościowe cechy użytkowe od rodziców. Cechy te jednak nie są wprost przekazywane kolejnemu pokoleniu, będącym plonem nasion z F1. Dlatego też niezbędny jest coroczny zakup materiału siewnego w pokoleniu F1, który posiada wszystkie cechy charakterystyczne dla danej odmiany- wysoki genetyczny potencjał plonowania, odpowiedni profil zdrowotności, tolerancje na zmienne warunki glebowe itp.
Wykorzystanie zebranych nasion z pokolenia F1 do siewu niesie za sobą ryzyko rozstrzępienia cech, co prowadzi do spadku wartości użytkowej i poziomu plonowania.
Czym są odmiany populacyjne?
Odmiany populacyjne powstają przy pomocy innych metod hodowlanych tzw. klasycznych, polegających na selekcji i krzyżowaniu. Dostępne są w sprzedaży np. tu https://osadkowski.pl/material-siewny/nasiona-rzepaku--c-001098 nasiona rzepaku powstałe z rozmnożenia materiału bazowego i są w stopniu kwalifikacji C1, czyli odmiana ma cechy jednej linii rodzicielskiej.
Pomimo tego, że możliwe jest w praktyce uprawa pokolenia C2 jest ono zdecydowanie mniej wartościowe niż C1. W związku z tym zalecana jest również coroczna wymiana materiału siewnego odmian populacyjnych. Cena zakupu materiału siewnego, ze względu na mniejsze koszty produkcji nasion rzepaku do siewu oraz mniejszy potencjał plonowania, jest z reguły niższa od odmian hybrydowych.
Odmiany te są najczęściej uprawiane na glebach słabych o mniejszej produktywności i żyzności, ponieważ bardzo dobrze adaptują się do takich stanowisk oraz dobrze znoszą okresowy deficyty wody i niskie temperatury.
Odmiany mieszańcowe vs. populacyjne
W praktyce rolniczej zdecydowanie większą popularnością cieszą się odmiany hybrydowe. Szacuje się, że wysiewane są na 85-90% areału rzepaku ozimego. Ich duża popularność wynika przede wszystkim z wysokiego genetycznego poziomu plonowania, który przy odpowiedniej agrotechnice i przebiegu pogody, widoczne jest plonie zbieranym z pola. Dodatkowo odmiany rzepaku ozimego na drodze licznych prac hodowlanych i krzyżowań linii rodzicielskich, mają wiele cech trudnych do uzyskania w tradycyjnej hodowli.
Odmiany linowe F1 mają liczne cechy użytkowe sprzyjające wysokiemu plonowaniu:
- zwiększona odporność na stres związanych z deficytem wody w okresie wegetacji
- tolerancja lub odporność na najważniejsze ekonomicznie choroby
- szybka zdolność regeneracji po okresie zimowych oraz intensywny przyrost biomasy niezbędny do wytworzenia plonu nasion
- możliwość tworzenia licznych rozgałęzień bocznych — przekłada się to na możliwość zmniejszenia obsady roślin na 1 m2
- wysoka mrozoodporność i zimotrwałość, nawet w okresie bezśnieżnych zim
- genetyczna odporność na osypywanie
Wszystkie wymienione cechy w połączeniu z bardzo dobrą reakcją plonotwórczą na zwiększenie intensywności agrotechniki, w pełni rekompensują wyższy koszt zakupu nasion odmian mieszańcowych F1.
Kiedy siać rzepak ozimy?
Agrotechniczny termin siewu rzepaku ozimego podobnie jak innych roślin uprawnych zależy od geograficznych uwarunkowań. W związku z tym siew rzepaku rozpoczyna się na początku sierpnia w regionie północno — wschodnim. Natomiast najpóźniej, bo po 20. sierpnia wysiewa się rzepak w południowo — zachodniej Polsce. Rzepak ozimy jest rośliną bardzo wrażliwą na opóźniony siew, dlatego też zaleca się przestrzegać optymalnych terminów agrotechnicznych. Pomimo tego w praktyce rolniczej zwłaszcza w zachodniej części kraju zdarzają się też siewy wrześniowe.
W przypadku odmian mieszańcowych i populacyjnych podana jest optymalna obsada roślin na jednostce powierzchni. Zdecydowanie nie zaleca się przekraczania zalecanej ilości roślin na 1m2. Odmiany rzepaku, a zwłaszcza powszechnie uprawiane formy mieszańcowe, mają bardzo dużą zdolność w wytwarzania licznych rozgałęzień bocznych, które w pełni rekompensują niższą ich obsadę.
Nasiona rzepaku z firmy Osadkowski
W ofercie dominują odmiany mieszańcowe, ponieważ częściej wybierane są przez Rolników ze względu na wysoką wartość użytkową. Współpraca ze wszystkimi najważniejszymi hodowcami pozwala na korzystanie z najnowszej genetyki. Dzięki temu dostępne są w sprzedaży nasiona rzepaku o najlepszych cechach użytkowych.
